Historia

20 lat PCA i 30 lat akredytacji w Polsce

Dwie dekady temu – 1 stycznia 2001 r. – rozpoczęło działalność Polskie Centrum Akredytacji, krajowa jednostka upoważniona do potwierdzania kompetencji podmiotów działających w obszarze oceny zgodności. System akredytacji w Polsce funkcjonuje od lat 90.

Pierwszy certyfikat akredytacji został przyznany laboratorium badawczemu w 1992 r., jednostce certyfikującej – w 1993 r., laboratorium pomiarowemu – w 1997 r., jednostce kontrolującej – w 2000 r., weryfikatorowi EMAS i weryfikatorowi GHG – w 2006 r., organizatorowi badań biegłości – w  2009 r. i laboratorium medycznemu – w 2010 r.

Akredytacja i gospodarka tworzą system naczyń połączonych – rozmowa z Lucyną Olborską, Dyrektor Polskiego Centrum Akredytacji.

---

 

KALENDARIUM:

1979 r.

• Ustawa z dnia 8 lutego 1979 r. o jakości wyrobów, usług, robót i obiektów budowlanych.

1984 r.

• Zarządzenie nr 37 Prezesa Polskiego Komitetu Normalizacji, Miar i Jakości (PKNMiJ) z dnia 26 lipca 1984 r. w sprawie szczegółowego trybu kwalifikacji i oznaczania wyrobów państwowymi znakami jakości i znakiem bezpieczeństwa – uruchomienie przez Centralne Biuro Jakości Wyrobów (CBJW) systemu upoważnień dla laboratoriów badawczych zgodnie z wymaganiami Przewodnika ISO/IEC 25:1982.

1990 r.

• Zarządzenie nr 45 Prezesa PKNMiJ z dnia 11 lipca 1990 r. zmieniające zarządzenie w sprawie szczegółowego trybu kwalifikacji i oznaczania wyrobów państwowymi znakami jakości i znakiem bezpieczeństwa – utworzenie krajowego systemu akredytacji laboratoriów badawczych zgodnego z wymaganiami norm serii EN 45000.

1992 r.

• Wrzesień – przyznanie pierwszego certyfikatu akredytacji dla laboratorium badawczego.

1993 r.

• 3 kwietnia Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawy:  o badaniach i certyfikacji  oraz prawo o miarach.
• ​W połowie roku zostały ustanowione Polskie Normy serii PN-EN 45000.

• Grudzień – przyznanie certyfikatu akredytacji dla pierwszej jednostki certyfikującej.

1994 r.

• 1 stycznia weszła w życie Ustawa o badaniach i certyfikacji – powstało Polskie Centrum Badań i Certyfikacji (PCBC), które przejęło zadania CBJW.
• W marcu w Głównym Urzędzie Miar utworzony został Zespół Akredytacji Laboratoriów Pomiarowych.

1996 r.

• Podpisane zostało Memorandum of Understanding z ILAC (International Laboratory Accreditation Cooperation).

1997 r. 

• 19 marca Prezes GUM wydał Zarządzenie nr 8 w sprawie określenia warunków i trybu akredytacji laboratoriów pomiarowych oraz sprawowania nadzoru nad tymi laboratoriami.

• Kwiecień – przyznanie certyfikatu akredytacji dla pierwszego laboratorium pomiarowego.

 1999 r. 

• 8 kwietnia – zawarcie porozumienia o współpracy pomiędzy PCBC i GUM.
• 26 maja Polskie Centrum Badań i Certyfikacji podpisało Memorandum of Understanding w sprawie członkostwa w IAF (International Accreditation Forum).

 2000 r.

• 28 kwietnia Sejm RP uchwalił Ustawę o systemie oceny zgodności, akredytacji oraz zmianie niektórych ustaw, która dała podstawy prawne do utworzenia krajowej jednostki akredytującej: Polskiego Centrum Akredytacji.
• Czerwiec – przyznanie certyfikatu akredytacji dla pierwszej jednostki kontrolującej.

 2001 r. 

• 1 stycznia rozpoczęło działalność Polskie Centrum Akredytacji (PCA),  Dyrektorem PCA został Karol Hauptmann.
• 20 lutego PCA podpisało Aneks do Umowy z dnia 26 maja 1999 r. w sprawie członkostwa w IAF.
• 21 listopada - podpisane zostało Memorandum of Understanding z EA (European co-operation for Accreditation).

 2004 r.

• 24 listopada PCA podpisało z EA umowę o wzajemnym uznawaniu - European co-operation for Accreditation Multilateral Agreement (EA MLA) w zakresie: laboratoriów badawczych, laboratoriów wzorcujących, jednostek certyfikujących systemy zarządzania, wyroby i osoby.

 2005 r.

• 19 stycznia - podpisanie z ILAC umowy o wzajemnym uznawaniu - International Laboratory Accreditation Cooperation Mutual Recognition Arrangement (ILAC MRA) w zakresie: laboratoriów badawczych i laboratoriów wzorcujących.
• 16 lutego podpisanie z IAF umowy o wielostronnym uznawaniu - International Accreditation Forum Multilateral Recognition Arrangement (IAF MLA) w zakresie: jednostek certyfikujących systemy zarządzania jakością, jednostek certyfikujących systemy zarządzania środowiskowego i jednostek certyfikujących wyroby.
• 17 listopada - podpisanie umowy o wzajemnym uznawaniu EA MLA w zakresie jednostek kontrolujących.

 2007 r. 

• W maju  odbyła się ocena PCA w ramach FAB (Forum for Accreditation Bodies) w obszarze EMAS. W wyniku pozytywnej oceny PCA zostało uznane i wpisane na listę jednostek akredytujących uznanych za kompetentne do prowadzenia akredytacji weryfikatorów środowiskowych systemu EMAS.

 2009 r.

• 1 stycznia na stanowisko dyrektora PCA został powołany  Eugeniusz W. Roguski.

 2010 r. 

• 1 stycznia weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej (WE) nr 765/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. ustanawiające wymagania w zakresie akredytacji i nadzoru rynku odnoszące się do warunków wprowadzania produktów do obrotu i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 339/93, w którym PCA zostało wskazane jako jedyna krajowa jednostka akredytująca.

 2012 r. 

• 24 października podjęta została decyzja o rozszerzeniu dla PCA zakresu porozumienia ILAC MRA w obszarze akredytacji jednostek inspekcyjnych.

 2014 r.

• 9-10 kwietnia Rada EA ds. Wielostronnego Porozumienia podjęła decyzję o przyznaniu PCA statusu sygnatariusza EA MLA  w zakresie akredytacji weryfikatorów rocznych raportów na temat wielkości emisji gazów cieplarnianych.

 2015 r.

• 1 sierpnia na stanowisko dyrektora PCA została powołana Lucyna Olborska.

 2016 r.

• 13 kwietnia weszła w życie Ustawa o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku.
• 31 maja podjęta została decyzja o rozszerzeniu dla PCA głównego zakresu porozumienia IAF MLA w obszarze akredytacji jednostek certyfikujących wyroby o program GLOBALG.A.P.
• 15 lipca – Minister Rozwoju podpisał Zarządzenie nr 39 w sprawie nadania statutu Polskiemu Centrum Akredytacji.
• 20 października - decyzja o rozszerzeniu zakresu IAF MLA o obszar akredytacji jednostek certyfikujących osoby.  
• 15 grudnia decyzją Ministra Rozwoju i Finansów na stanowisko dyrektora PCA ponownie została powołana Lucyna Olborska.

 2017 r.

• 26 kwietnia Rada ds. Wielostronnego Porozumienia przy European co-operation for Accreditation podjęła decyzję o rozszerzeniu zakresu porozumienia EA MLA dla PCA o obszar dotyczący akredytacji organizatorów badań biegłości (PT).

 2018 r.

• 11 maja - decyzja o rozszerzeniu głównego zakresu porozumienia IAF MLA dla PCA w obszarze weryfikatorów gazów cieplarnianych (GHG).
• Decyzja o rozszerzeniu zakresu IAF MLA dla Polskiego Centrum Akredytacji w zakresie akredytacji jednostek certyfikujących systemy zarządzania bezpieczeństwem żywności, jednostek certyfikujących systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji, jednostek certyfikujących systemy zarządzania energią oraz jednostek certyfikujących systemy zarządzania w obszarze wyrobów medycznych.>

2019 r.

• 29 lipca podjęta została decyzja o rozszerzeniu dla PCA zakresu porozumienia ILAC MRA w obszarze akredytacji organizatorów badań biegłości.

2020 r.

• 9 kwietnia - decyzja o rozszerzeniu dla PCA zakresu porozumienia IAF MLA o obszar systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.

2021 r.

• 17 lutego decyzją Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii na stanowisko dyrektora PCA ponownie została powołana Lucyna Olborska.
• 9 czerwca - decyzja o rozszerzeniu dla PCA zakresu porozumienia IAF MLA o akredytację w obszarze programu certyfikacji systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności (FSSC 22000)
• 2 grudnia - decyzja o rozszerzeniu dla PCA zakresu porozumienia EA MLA o obszar akredytacji producentów materiałów odniesienia (RMP)
• 28 grudnia - decyzja o rozszerzeniu dla PCA zakresu porozumienia ILAC MRA o obszar akredytacji producentów materiałów odniesienia (RMP)

2023 r.

• 8 maja – decyzja o rozszerzeniu dla PCA zakresu porozumienia EA MLA o obszar akredytacji weryfikatorów GHG wg EN ISO/IEC 17029

2024 r.

• 15 marca na stanowisko zastępcy dyrektora PCA został powołany Michał Rzytki.